Eva Vermeylen, De Moervaartvallei - Als wetland de toekomst tegemoet
Pieter Foré
Sally Lierman
Ann Meirlaen
Kobe Vanhaeren
Naar een productief autonoom landschap in een biodiverse vallei
De vallei wordt opnieuw een autonoom landschap waar de mens en natuur hand in hand leven en allebei voordeel halen uit een positieve samenwerking. Dit gebeurt door te vertrekken vanuit een grondige landschapsanalyse waaruit blijkt dat de vallei bepaalde potenties bezit. Al deze potenties worden nu naar boven gehaald en krijgen een belangrijke rol in de evolutie en het toekomstig landgebruik van de vallei.
Mijn doel is dan ook om een scenario te zoeken waar we vernatting opnieuw introduceren zodat het land weer op een natuurlijke wijze productief kan werken. Zo ontstaan er tal van positieve gevolgen die ook tot buiten de vallei een invloed uitoefenen. Er wordt een robuust landschap gecreëerd met een duurzaam landgebruik en unieke kwaliteiten.
Door het Quartair heen is langzaam het landschap ontstaan dat we vandaag kennen. Op het digitaal hoogtemodel Vlaanderen zijn enkele duidelijke gevolgen van de natuurlijke processen waar te nemen, de zandrug ten noorden en de volledig lager gelegen vallei. Uit de Ferraris kaart en door het erfgoed te bestuderen kunnen we duidelijk besluiten dat de vallei amper bebouwd is geweest, omdat het er altijd te nat was. Een unieke situatie in ons dicht bebouwde Vlaanderen. Wanneer we deze kwaliteit behouden kunnen we samen met het respecteren van de abiotische factoren de natuur en alternatieve landbouw ruimte geven om zo te komen tot een productief autonoom landschap in een biodiverse vallei.
De vallei wordt opnieuw een autonoom landschap waar de mens en natuur hand in hand leven en allebei voordeel halen uit een positieve samenwerking. Dit gebeurt door te vertrekken vanuit een grondige landschapsanalyse waaruit blijkt dat de vallei bepaalde potenties bezit. Al deze potenties worden nu naar boven gehaald en krijgen een belangrijke rol in de evolutie en het toekomstig landgebruik van de vallei.
Een eerste stap is om de vallei opnieuw voedsel arm te maken nadat het traditioneel landbouwgebruik met zijn grote hoeveelheden mest de vallei overbemestte. Eén van de oplossingen hiervoor is een bufferzone voorzien langs de iets hoger gelegen Moervaartvallei zodat er geen eutroof water in de vallei meer sijpelt.
We vechten niet langer tegen de hoge grondwatertafel in de vallei maar laten water spontaan naar de laagste plekken vloeien. Dit kan gebeuren door de pompgemalen langs de Moervaart op termijn uit te schakelen zodat water in de vallei blijft en hier zorgt voor stabiele condities.
Het oude landbouwsysteem is hier niet meer productief. We schakelen over naar natte landbouwsystemen die zorgen voor een hoge productiviteit met respect voor het bestaande landschap met de bestaande hoofdstructuren. Hierdoor krijgen we een duurzaam en robuust systeem dat ook voor de ecologie een belangrijke rol zal spelen.
Door vernatting voor de ontwikkeling tot wetland ontstaan er veel natte zones waar traditionele landbouw niet meer haalbaar is. Met de toekomstige klimaatproblematieken spelen waterbuffers en in het algemeen wetlands een belangrijke rol in het opvangen van overstromingen en watertekorten.